Informacje Polskiej Agencji Prasowej – mającej charakter publicznej agencji prasowej należy traktować jako przekazy obiektywne i w pełni wiarygodne nienakładające na pozwanego obowiązku weryfikacji prawdziwości otrzymanego przekazu.

Uzasadnienie

Wyrokiem z dnia 17 listopada 2005 r. Sąd Okręgowy w W. oddalił powództwo Wojciecha P., skierowane przeciwko Telewizji Polskiej S.A. w W. Oddział w L., o zasądzenie kwoty 100.000 zł tytułem zadośćuczynienia za naruszenie przez TVP jego autorskich praw osobistych, umorzył postępowanie w zakresie opublikowania i przeprowadzenia oraz obciążył powoda obowiązkiem zwrotu stronie pozwanej kosztów zastępstwa procesowego. Sąd Okręgowy ustalił w sprawie następujący stan faktyczny.

W dniu 29 marca 2005 r. o godz. 18.05 pozwana TVP Oddział w L. przekazała w programie „Panorama L.” informację o śmierci byłego dyrektora Teatru Muzycznego w L. – Andrzeja Ch. Wśród sztuk wystawionych na scenie tego teatru wymieniono m.in. „Legendę o czarciej łapie”, przypisując jej autorstwo Romualdowi L.

W rzeczywistości twórcą tego działu był powód, a Romuald L. skomponował do niego muzykę ilustracyjną. Wskutek interwencji powoda, Telewizja opublikowała, w dniu 7 czerwca 2005 r. uzgodniony z nim tekst sprostowania wraz z przeprosinami.

Powód nie zrezygnował jednak ze zgłoszonego wcześniej roszczenia o przyznaniu mu zadośćuczynienia za naruszenie jego osobistych praw autorskich a w toku procesu rozszerzył z tego tytułu żądanie do wysokości 100.000 zł.

Pozwana TVP wnosiła o oddalenie w całości tego żądania, argumentując, że przedmiotową informację uzyskała z komunikatu Polskiej Agencji Prasowej.

Sąd Okręgowy uznał, że podanie do publicznej wiadomości informacji o sztuce napisanej przez powoda, z błędnym wskazaniem nazwiska jej autora, stanowiło naruszenie jego praw autorskich, jednakże możliwość przyznania twórcy odpowiedniej sumy pieniężnej, tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, wchodzi w grę jedynie w przypadku gdy owo naruszenie ma charakter zawiniony (art. 78 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych).

Tymczasem, w ocenie Sądu Okręgowego, nie sposób przypisać stronie pozwanej znamion winy, bowiem poza sporem jest okoliczność, że przekazana w czasie emisji audycji telewizyjnej (Panoramy) treść notatki dotyczącej wspomnienia o śmieci dyrektora teatru pochodziła z serwisu informacyjnego Polskiej Agencji Prasowej. Oparcie powyższej publikacji na takim źródle nie może świadczyć o naruszeniu przed dziennikarzy TVP obowiązku zachowania szczególnej staranności i rzetelności przy zbieraniu i wykorzystywaniu materiałów prasowych, bowiem zgodnie z art. 1 ustawy z dnia 31 lipca 1997 r. o Polskiej Agencji Prasowej, instytucja ta ma charakter publicznej agencji prasowej, która uzyskuje i przekazuje obiektywne i wszechstronne informacje z kraju i ze świata. W tej sytuacji, pozwany mógł zasadnie przypuszczać, że przytoczona wcześniej informacja jest prawdziwa. O kosztach procesu Sąd orzekł stosownie do wyniku sprawy (art. 98 kpc).

W złożonej od tego wyroku apelacji, powód zarzucił sprzeczność poczynionych przez Sąd ustaleń z zebranym w sprawie materiałem dowodowym, jednostronną ocenę dowodów oraz niewyjaśnienie wszystkich okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy.

Wskazując na te zarzuty, wnosił o zmianę zaskarżonego wyroku w części oddalającej powództwo poprzez zasądzenie od pozwanej TVP na jego rzecz zadośćuczynienia w wysokości 100.000 zł, lub kwotę inną, według uznania Sądu oraz uchylenie rozstrzygnięcia o kosztach procesu.

Strona pozwana domagała się oddalenia apelacji iż zasądzenia kosztów zastępstwa procesowego w instancji odwoławczej.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja powoda pozbawiona jest uzasadnionych podstaw prawnych.

Wbrew zarzutom skarżącego, Sąd Okręgowy nie poczynił ustaleń sprzecznych z przeprowadzonymi w sprawie dowodami i trafnie uznał, że nie można przypisać stronie pozwanej winy za opublikowanie wiadomości zawierającej nieprawdziwą informację o autorstwie sztuki p.t. „Legenda o czarciej łapie”. Jakkolwiek uzasadnienie zaskarżonego wyroku nie odpowiada wymogom przepisu art. 328 § 2 kpc wobec niewskazania, na jakich dowodach Sąd Okręgowy oparł swoje ustalenia, to jednak powyższe uchybienie nie może skutkować wzruszeniem tego orzeczenia.

Bezspornym w sprawie jest fakt, że pozwana TVP bazowała na informacji zaczerpniętej z komunikatu Polskiej Agencji Prasowej. Skarżący nie negując tej okoliczności, wskazuje tylko, że nie było to jedyne źródło pozyskania tych danych przez TVP, gdyż jej pracownicy zapoznali się też ze stroną internetową Teatru Muzycznego w L. Również w tej kwestii nie zachodzi sprzeczność w stanowiskach stron, skoro przesłuchany w charakterze świadka pracownik pozwanej – Leszek M. zeznał, że po uzyskaniu informacji z PAP-u o śmierci byłego dyrektora Teatru oglądał stronę internetową tej instytucji i brak tam było, przy sztuce „Legenda o czarciej łapie”, nazwiska powoda. Fakt, że świadek Małgorzata O. powoływała się jedynie na Polską Agencję Prasową jako źródło przekazanych w Panoramie wiadomości, nie świadczy o braku wiarygodności jej zeznań.

Jest rzeczą oczywistą, że świadek Leszek M. dysponował na ten temat znacznie większą wiedzą od świadka Małgorzaty O., bowiem to on opracowywał informacje dotyczącą śmierci Andrzeja Ch. Wiarygodność relacji tej osoby potwierdził poniekąd sam powód, dołączając przy piśmie z dnia 21 września 2005 r. wydruk ze strony internetowej Teatru Muzycznego, gdzie autorstwo rzeczowej sztuki przypisane zostało Romualdowi L. W żadnej mierze nie podważa tych ustaleń złożony, przy piśmie powoda z dnia 31 lipca 2006 r., kolejny wydruk z Internetu zawierający poprawioną informację o twórcach ww. działu, który pochodzi z dnia 5 czerwca 2006 r. Trudno odmówić racji Sądowi Okręgowemu gdy podnosi, że komunikaty tak poważnej instytucji jaką jest Polska Agencja Prasowa należy traktować jako przekazy obiektywne i w pełni wiarygodne. Nie sposób więc uznać, iż skorzystanie przez pozwaną TVP z tego źródła informacji nakładało na tę stronę obowiązek weryfikacji prawdziwości otrzymanego przekazu i że wobec niepodjęcia w tym kierunku kroków, zachowaniu dziennikarzy TVP można zarzucić brak należytej staranności rzetelności.

Skoro również takie same dane o autorze sztuki zostały zamieszczone w internecie przez kierownictwo Teatru Muzycznego, to nie sposób wymagać aby dziennikarze TVP dalej badali tę okoliczność.

Wypada też zwrócić uwagę na kontekst, w jakim doszło do opublikowania niezgodnej z prawdą informacji. Pierwszoplanowe znaczenie miała tu wiadomość o śmierci długoletniego dyrektora Teatru i przy tej okazji przedstawiono skrótowo repertuar utworów granych na scenie tej placówki.

Pogląd skarżącego, jakoby strona pozwana miała obowiązek sprawdzać, jeszcze w innych wskazanych przez niego źródłach, autorstwo jednej z wymienionych tam sztuk („Legendy o czarciej łapie”) jest tylko wyrazem jego subiektywnych odczuć. Wbrew temu co utrzymuje skarżący, brak jest obiektywnych przesłanek pozwalających stwierdzić, że pracownicy TVP zdawali sobie sprawę z tego, kto jest autorem rzeczonej baśni.

Fakt, że powód śledził wszelkie informacje, jakie ukazywały się w różnych publikatorach na temat tego utworu nie oznacza jeszcze, że taką samą lub zbliżoną wiedzą powinni byli dysponować w tym temacie również dziennikarze TVP.

Powołany w apelacji zarzut, że sąd I instancji bezpodstawnie odmówił przyznania powodowi pełnomocnika z urzędu jest bezzasadny z tej przyczyny, że zainteresowany nie wniósł zażalenia od powyższego postanowienia. Stosownie do treści art. 380 kpc, sąd odwoławczy, na wniosek strony rozpoznaje te postanowienia sądu I instancji, które nie podlegały zaskarżeniu w drodze zażalenia, a miały wpływ na rozstrzygnięcie sprawy. Jeżeli zaś chodzi o treść protokołu rozprawy, to w przypadku stwierdzenia niezgodności znajdujących się tam zapisów z rzeczywistym przebiegiem posiedzenia jedynym sposobem usunięcia zapisów z rozbieżności jest wystąpienie do Sądu z wnioskiem o sprostowanie lub uzupełnienie protokołu rozprawy (art. 160 kpc), czego skarżący nie uczynił i podobnie jak w poprzednim przypadku nie może obecnie, w sposób skuteczny podnosić tego rodzaju zarzutów.

Zupełnie niezrozumiały jest zarzut skarżącego, że wynik niniejszej sprawy oznacza pozbawienie go autorstwa rzeczonej sztuki. Powód uzyskał on od strony pozwanej sprostowanie i przeprosiny (w stosownej formie i treści) odnośnie niemajątkowego roszczenia o ochronę osobistych praw autorskich.

Art. 1. 1. Polska Agencja Prasowa, mająca charakter publicznej agencji prasowej, uzyskuje i przekazuje odbiorcom rzetelne, obiektywne i wszechstronne informacje z kraju i z zagranicy.

2. Polska Agencja Prasowa ma obowiązek upowszechniać stanowiska Sejmu, Senatu, Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej i Rady Ministrów.

3. Polska Agencja Prasowa umożliwia innym naczelnym organom państwa prezentowanie stanowisk w ważnych sprawach państwowych.

Art. 2. Polska Agencja Prasowa nie może znaleźć się pod prawną, ekonomiczną lub inną kontrolą jakiegokolwiek ugrupowania ideologicznego, politycznego lub gospodarczego.

Art. 3. 1. Minister Skarbu Państwa w imieniu Skarbu Państwa przekształci Polską Agencję Prasową w spółkę akcyjną Skarbu Państwa – „Polska Agencja Prasowa Spółka Akcyjna”, zwaną dalej „Spółką”.

2. Siedzibą Spółki jest miasto Warszawa.

Art. 4. 1. Przychodami Spółki są wpływy z opłat za serwisy informacyjne przekazywane odbiorcom oraz wpływy pochodzące z innych źródeł.

2. Spółka może prowadzić inną działalność gospodarczą, jeżeli nie pozostaje ona w sprzeczności z zadaniami określonymi w ustawie.

3. ⁽¹⁾ Do dnia udostępnienia akcji osobom trzecim przychodami Spółki są także dotacje podmiotowe z budżetu państwa na dofinansowanie działalności bieżącej Spółki, związanej z realizacją celów, o których mowa w art. 1.

4. ⁽²⁾ Spółka składa wniosek do ministra właściwego do spraw Skarbu Państwa o udzielenie dotacji, wskazując szczegółowo zadania służące realizacji celów, o których mowa w art. 1, kwotę dotacji, o jaką wnosi Spółka, oraz szczegółowe uzasadnienie.

5. ⁽³⁾ Dotacja nie może przewyższać różnicy pomiędzy koniecznymi, rzeczywistymi kosztami poniesionymi przez Spółkę na realizację celów, o których mowa w art. 1, a przychodami z tego tytułu.

6. ⁽⁴⁾ Spółka jest obowiązana do:

1) prowadzenia odrębnej ewidencji dla działalności związanej z realizacją celów określonych w art. 1 oraz dla pozostałej działalności gospodarczej, w tym do prawidłowego przypisywania przychodów i kosztów na podstawie konsekwentnie stosowanych i mających obiektywne uzasadnienie metod oraz

2) jasnego określenia w dokumentacji, o której mowa w art. 10 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694, z późn. zm.), zasad prowadzenia odrębnej ewidencji oraz metod przypisywania kosztów i przychodów, o których mowa w pkt 1, oraz

3) składania sprawozdań kwartalnych i rocznych z realizacji zadań objętych dotacją i wykorzystania dotacji.

7. ⁽⁵⁾ Spółka przedstawia ministrowi właściwemu do spraw Skarbu Państwa rozliczenie z otrzymanej dotacji.

8. ⁽⁶⁾ Minister właściwy do spraw Skarbu Państwa w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw finansów publicznych określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowy tryb przyznawania i rozliczania dotacji, uwzględniając w szczególności rzeczywiste koszty ponoszone przez Spółkę na cele określone w art. 1 i zakres danych, które powinny być zawarte we wniosku o udzielenie dotacji.

Art. 5. ⁽⁷⁾ Do Spółki stosuje się przepisy ustawy z dnia 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych (Dz. U. Nr 94, poz. 1037, z późn. zm.), chyba że ustawa stanowi inaczej.

Art. 6. ⁽⁸⁾ 1. Minister właściwy do spraw Skarbu Państwa ustala, w imieniu Skarbu Państwa, treść statutu Spółki.

2. Statut Spółki określa część kapitału własnego tworzącego kapitał zakładowy oraz część kapitału własnego tworzącego kapitał zapasowy.

Art. 7. 1. Do czasu udostępnienia akcji osobom trzecim Spółka pozostaje jednoosobową spółką Skarbu Państwa. Udostępnienie akcji Skarbu Państwa nie może nastąpić przed upływem 2 lat od dnia wejścia w życie ustawy.

2. ⁽⁹⁾ Przed udostępnieniem akcji minister właściwy do spraw Skarbu Państwa zarządzi przeprowadzenie analizy ekonomiczno-finansowej i prawnej Spółki, stosując odpowiednio przepisy art. 32 ustawy z dnia 30 sierpnia 1996 r. o komercjalizacji i prywatyzacji (Dz. U. z 2002 r. Nr 171, poz. 1397, z późn. zm.).

3. Akcje Spółki są imienne.

4. ⁽¹⁰⁾ W Walnym Zgromadzeniu minister właściwy do spraw Skarbu Państwa reprezentuje Skarb Państwa i wykonuje wszelkie prawa z akcji Spółki w taki sposób, aby nie zagrażało to zdolności Spółki do wykonywania zadań określonych w art. 1.

5. Osobom trzecim nie można udostępnić więcej niż 49% akcji, które nie mogą dawać więcej niż 49% głosów na Walnym Zgromadzeniu.

6. Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, termin przeprowadzenia prywatyzacji i szczegółowe zasady udostępnienia akcji osobom trzecim.

Art. 8. 1. Zarząd Spółki liczy od 1 do 3 członków.

2. Członków Zarządu, w tym Prezesa Zarządu, powołuje i odwołuje Rada Nadzorcza większością głosów oddanych w obecności co najmniej 2/3 jej członków.

3. W przypadku udostępnienia akcji Spółki osobom trzecim, Rada Nadzorcza może dokonać zmian w składzie Zarządu przed upływem jego kadencji.

Art. 9. 1. Rada Nadzorcza, powoływana przez Walne Zgromadzenie, liczy od 5 do 7 członków.

2. Rada Nadzorcza wybiera ze swojego grona Przewodniczącego Rady.

3. W przypadku udostępnienia akcji Spółki osobom trzecim, Walne Zgromadzenie może dokonać zmian w składzie Rady Nadzorczej przed upływem jej kadencji.

Art. 10. 1. W Spółce działa Rada Programowa Polskiej Agencji Prasowej S.A. jako jej organ opiniodawczo-doradczy.

2. ⁽¹¹⁾ Rada Programowa Polskiej Agencji Prasowej S.A., na wniosek organów Spółki lub z własnej inicjatywy, zajmuje stanowiska oraz wyraża opinie w sprawach realizacji zadań przez Spółkę i jej organy.

3. Stanowiska i opinie, o których mowa w ust. 2, są przedmiotem obrad Zarządu Spółki.

4. Szczegółowe zasady powoływania i odwoływania członków Rady Programowej Polskiej Agencji Prasowej S.A., liczbę jej członków oraz sposób i tryb realizacji zadań, o których mowa w ust. 2, określa statut Spółki.

Art. 11. Spółka wstępuje we wszelkie prawa i obowiązki Polskiej Agencji Prasowej, chyba że ustawa stanowi inaczej.

Art. 12. 1. Grunty stanowiące własność Skarbu Państwa i będące w dniu wejścia w życie ustawy w zarządzie Polskiej Agencji Prasowej stają się, z mocy prawa, przedmiotem użytkowania wieczystego Spółki z chwilą jej zarejestrowania.

2. Budynki i inne urządzenia oraz lokale znajdujące się na gruntach stanowiących własność Skarbu Państwa i będących w dniu wejścia w życie ustawy w zarządzie Polskiej Agencji Prasowej stają się, z chwilą zarejestrowania Spółki, z mocy prawa, własnością Spółki. Nabycie własności następuje nieodpłatnie.

3. Nabycie prawa wieczystego użytkowania gruntów, o których mowa w ust. 1, oraz własności budynków, innych urządzeń i lokali, o których mowa w ust. 2, stwierdza się decyzją wojewody.

Art. 13. 1. Minister Skarbu Państwa wniesie do Spółki wszelkie składniki majątkowe będące w zarządzie Polskiej Agencji Prasowej, utworzonej ustawą z dnia 28 lipca 1983 r. o Polskiej Agencji Prasowej (Dz. U. Nr 44, poz. 202), po zakończeniu jej działalności, na podstawie bilansu zamknięcia.

2. Minister Skarbu Państwa przekształci Polską Agencję Prasową w Spółkę w terminie 4 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy.

Art. 14. 1. Pracownicy Polskiej Agencji Prasowej stają się, z mocy prawa, pracownikami Spółki, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3.

2. Stosunek pracy pracowników pełniących funkcje prezesa, wiceprezesa i dyrektora generalnego Polskiej Agencji Prasowej ustaje, z mocy prawa, z dniem wpisania Spółki do rejestru handlowego.

3. Do pracowników mianowanych Polskiej Agencji Prasowej stosuje się przepis art. 23¹ § 5 Kodeksu pracy.

4. Za zobowiązania Polskiej Agencji Prasowej wynikające ze stosunków pracy, powstałe przed dniem zarejestrowania Spółki, odpowiada Spółka.

Art. 15. 1. Członków pierwszej Rady Nadzorczej powołuje na rok Minister Skarbu Państwa w uzgodnieniu z Prezesem Rady Ministrów.

2. Członków pierwszego Zarządu powołuje na 2 lata Minister Skarbu Państwa w uzgodnieniu z Prezesem Rady Ministrów.

Art. 16. Traci moc ustawa z dnia 28 lipca 1983 r. o Polskiej Agencji Prasowej (Dz. U. Nr 44, poz. 202).

Art. 17. Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

Przypisy:

¹⁾ Art. 4 ust. 3 zmieniony przez art. 1 pkt 1 lit. a) ustawy z dnia 6 grudnia 2006 r. (Dz.U.2007.7.47) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 lutego 2007 r.

²⁾ Art. 4 ust. 4 dodany przez art. 1 pkt 1 lit. b) ustawy z dnia 6 grudnia 2006 r. (Dz.U.2007.7.47) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 lutego 2007 r.

³⁾ Art. 4 ust. 5 dodany przez art. 1 pkt 1 lit. b) ustawy z dnia 6 grudnia 2006 r. (Dz.U.2007.7.47) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 lutego 2007 r.

⁴⁾ Art. 4 ust. 6 dodany przez art. 1 pkt 1 lit. b) ustawy z dnia 6 grudnia 2006 r. (Dz.U.2007.7.47) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 lutego 2007 r.

⁵⁾ Art. 4 ust. 7 dodany przez art. 1 pkt 1 lit. b) ustawy z dnia 6 grudnia 2006 r. (Dz.U.2007.7.47) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 lutego 2007 r.

⁶⁾ Art. 4 ust. 8 dodany przez art. 1 pkt 1 lit. b) ustawy z dnia 6 grudnia 2006 r. (Dz.U.2007.7.47) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 lutego 2007 r.

⁷⁾ Art. 5 zmieniony przez art. 1 pkt 2 ustawy z dnia 6 grudnia 2006 r. (Dz.U.2007.7.47) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 lutego 2007 r.

⁸⁾ Art. 6 zmieniony przez art. 1 pkt 3 ustawy z dnia 6 grudnia 2006 r. (Dz.U.2007.7.47) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 lutego 2007 r.

⁹⁾ Art. 7 ust. 2 zmieniony przez art. 1 pkt 4 lit. a) ustawy z dnia 6 grudnia 2006 r. (Dz.U.2007.7.47) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 lutego 2007 r.

¹⁰⁾ Art. 7 ust. 4 zmieniony przez art. 1 pkt 4 lit. b) ustawy z dnia 6 grudnia 2006 r. (Dz.U.2007.7.47) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 lutego 2007 r.

¹¹⁾ Art. 10 ust. 2 zmieniony przez art. 1 pkt 5 ustawy z dnia 6 grudnia 2006 r. (Dz.U.2007.7.47) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 lutego 2007 r.