Trwające właśnie Mistrzostwa Świata w Piłce Siatkowej są wielkim wydarzeniem sportowym w naszym kraju, gdzie akurat siatkówka cieszy się wyjątkowo dużą popularnością. 7 miast, 103 mecze, ponad 3 tygodnie sportowych emocji. Niestety, nie każdy kibic siatkówki, dopingujący biało-czerwonych, będzie miał możliwość oglądania meczów polskiej reprezentacji, gdyż wyłączne prawa do transmisji MŚ posiada telewizja Polsat, która kupiła je w 2008 roku za 15 mln euro.

Polsat jednak nie zdecydował się na transmisję meczów polskiej reprezentacji w kanale otwartym, wobec czego fanom pozostaje jedynie odpłatna możliwość oglądania spotkań. Czy postępowanie Polsatu jest zgodne z prawem?

Wpis ma charakter gościnny. Jego autorem jest Marcin Mróz, prawnik i autor bloga Prawo Sportowe. 

Wiele osób może się zdziwić, ale kwestia transmisji wydarzeń sportowych (i nie tylko) jest uregulowana prawnie. Mówi o tym art. 20b ustawy o radiofonii i telewizji, zgodnie z którym:

1. Nadawca programu telewizyjnego może nadać bezpośrednią transmisję z wydarzenia o zasadniczym znaczeniu społecznym, zwanego dalej „ważnym wydarzeniem”, tylko:

1) w programie ogólnokrajowym (…) dostępnym w całości bez opłaty (…)  lub

2) jeżeli to samo wydarzenie jest transmitowane przez nadawcę programu spełniającego wymogi określone w pkt 1, na podstawie umowy z nadawcą, który nabył prawa do transmisji danego wydarzenia, lub z innym uprawnionym, z zastrzeżeniem ust. 6.

2. Ze względu na duże zainteresowanie społeczne za ważne wydarzenia uważa się między innymi:

1) letnie i zimowe Igrzyska Olimpijskie;

2) półfinały i finały mistrzostw świata i Europy w piłce nożnej, a także wszelkie inne mecze w ramach tych imprez z udziałem reprezentacji Polski, w tym mecze eliminacyjne;

3) inne mecze z udziałem reprezentacji Polski w piłce nożnej w ramach oficjalnych rozgrywek oraz mecze z udziałem polskich klubów w ramach Ligi Mistrzów i Pucharu UEFA.

3. Krajowa Rada może, w drodze rozporządzenia, określić listę innych, niż wymienione w ust. 2, ważnych wydarzeń, uwzględniając stopień społecznego zainteresowania określonym wydarzeniem i znaczenie tego wydarzenia dla życia społecznego, gospodarczego i politycznego. (…)

Powyższy artykuł został wprowadzony do polskiego porządku prawnego 19 maja 2000 roku w związku z dyrektywą unijną z 1989 roku, obecnie zastąpioną nową dyrektywą “mediową” z 2010 roku.[1]

Z przepisu tego wynika, że obecnie za ważne wydarzenia uznaje się, poza Igrzyskami Olimpijskimi, wyłącznie mecze polskie reprezentacji piłkarskiej oraz mecze polskich klubów piłkarskich rozgrywane w ramach Ligi Mistrzów oraz Pucharu UEFA (który już nie istnieje).

Organem odpowiedzialnym za wyznaczenie innych ważnych wydarzeń jest Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji (KRRiT), która ma dość sporą swobodę przy dokonywaniu oceny tego, jakie wydarzenia uznać za ważne.

Zgodnie z motywem 52 dyrektywy “mediowej” za “ważne wydarzenia” powinny być uznane nadzwyczajne wydarzenia budzące zainteresowanie ogółu widowni w Unii lub w danym państwie członkowskim, czy też w znacznej części danego państwa członkowskiego, i zorganizowane z wyprzedzeniem przez organizatora, który jest zgodnie z prawem upoważniony do sprzedaży praw dotyczących tych wydarzeń. Kryteriami dodatkowymi, branymi pod uwagę przez Komisję Europejską (KE) przy ocenie wykazu, są:

• szczególny powszechny oddźwięk w państwie członkowskim, a nie tylko znaczenie dla tych, którzy zazwyczaj śledzą dany sport lub (daną) aktywność;
• ogólnie uznawane, szczególne znaczenie kulturowe dla społeczeństwa państwa członkowskiego, w szczególności jako czynnik wzmacniający tożsamość kulturową;
• uczestnictwo drużyny narodowej (reprezentacji) w danym wydarzeniu w kontekście zawodów lub turnieju o znaczeniu międzynarodowym; oraz
• fakt, że wydarzenie było tradycyjnie transmitowane w ogólnodostępnym programie telewizyjnym i zyskiwało dużą widownię telewizyjną.

O tym jak szerokie są możliwości uznawania danego wydarzenia za ważne świadczyć mogą m.in. wyroki Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie UEFA vs. Komisja Europejska[2] oraz FIFA vs. Komisja Europejska[3], gdzie Trybunał uznał, że umieszczenie przez Wielką Brytanię w wykazie całego turnieju finałowego Mistrzostw Europy w piłkę nożną oraz umieszczenie przez Belgię w wykazie całego turnieju finałowego Mistrzostw Świata w piłkę nożną jest zgodne z prawem UE. Warto podkreślić, że kwestia dotyczyła wszystkich meczów rozgrywanych w ramach tych turniejów, a nie tylko meczów reprezentacji Anglii lub Belgii czy też bezpośrednich rywali grupowych tych drużyn.

Włochy, z kolei, zapewniły sobie (a właściwie swoim mieszkańcom) bezpłatny dostęp do m.in.: wyścigu kolarskiego Giro d’Italia; wyścigów samochodowych Gran Premio d’Italia w ramach mistrzostw Formuły 1; meczów finałowych i półfinałowych z udziałem reprezentacji Włoch w ramach mistrzostw świata w koszykówce, piłce wodnej, siatkówce i rugby; finału i półfinałów Pucharu Davisa i Pucharu Federacji z udziałem reprezentacji Włoch,  a także festiwalu muzyki włoskiej w Sanremo czy też spektaklu otwierający sezon operowy w teatrze La Scala w Mediolanie.[4]

Jak widać KRRiT mogła bez przeszkód umieścić w swoim wykazie jako ważne wydarzenie mecze polskiej reprezentacji w ramach Mistrzostw Świata w piłce siatkowej i tym samym umożliwić polskim kibicom bezpłatne oglądanie meczów z udziałem polskich siatkarzy. Tym bardziej, że przygotowanie takiej imprezy wymaga czasu, a co za tym idzie, KRRiT mogła odpowiednio wcześniej podjąć kroki w tym celu. Ilekroć więc kibice siatkarscy w Polsce będą mieć za złe telewizji Polsat zakodowanie meczów polskiej reprezentacji na MŚ powinni pamiętać o instrumentach prawnych jakimi dysponowała KRRiT i o tym, że nie skorzystała z nich przez całe 14 lat obowiązywania art. 20b.

Obecna sytuacja idealnie wpisuje się w powiedzenie “mądry Polak po szkodzie“, ponieważ nowy wykaz ważnych wydarzeń, opracowany przez KRRiT, został złożony w Komisji Europejskiej 8 sierpnia.

Przygotowane po konsultacjach rozporządzenie, notyfikowane do Komisji Europejskiej zawiera:

• mecze z udziałem reprezentacji Polski w mistrzostwach świata i Europy w piłce siatkowej kobiet i mężczyzn, w tym mecze eliminacyjne;
• zawody Ligi Światowej w piłce siatkowej mężczyzn rozgrywane w Polsce;
• półfinały i finały mistrzostw świata i Europy w piłce ręcznej mężczyzn, a także wszelkie inne mecze w ramach tych imprez z udziałem reprezentacji Polski, w tym mecze eliminacyjne;
• Mistrzostwa Świata w Narciarstwie Klasycznym;
• zawody Pucharu Świata w skokach narciarskich;
• zawody Pucharu Świata w biegach narciarskich kobiet;
• Mistrzostwa Świata w Lekkoatletyce.

Teraz powyższy wykaz jest badany przez KE pod względem zgodności z prawem UE i  w terminie trzech miesięcy od otrzymania powiadomienia KE wyda odpowiednią decyzję.

Mam jednak wrażenie, że KRRiT powinna była poszerzyć katalog ważnych wydarzeń chociażby o finały i półfinały turniejów tenisowych (co na to kibice Agnieszki Radwańskiej i Jerzego Janowicza? ) czy też o Tour de Pologne.

A co Waszym zdaniem powinno być jeszcze uznane za ważne wydarzenie? :)

[1] Art. 14 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/13/UE z dnia 10 marca 2010 r. w sprawie koordynacji niektórych przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych państw członkowskich dotyczących świadczenia audiowizualnych usług medialnych (dyrektywa o audiowizualnych usługach medialnych), Dz.Urz, UE L.2010.95.1.

[2] wyrok z dnia 18 lipca 2013r., C-201/11 P.

[3] wyrok z dnia 18 lipca 2013r., C-204/11 P.

[4] Decyzja Komisji  z dnia 21 grudnia 2011 r. w sprawie zgodności z prawem UE środków planowanych przez Włochy zgodnie z art. 14 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/13/UE w sprawie koordynacji niektórych przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych państw członkowskich dotyczących świadczenia audiowizualnych usług medialnych (dyrektywa o audiowizualnych usługach medialnych) (2012/394/UE) Dz.Urz. UE L.2012.187.57.

Fot. tytułowa: Grzegorz Jereczek/Flickr ze zmianami, CC-BY-SA 2.0