Wraz z rosnącą popularnością kryptowalut w Polsce i na całym świecie, wiele sądów musiało dostosować się do nowych wyzwań związanych z tymi aktywami podczas rozwodu. Majątek małżeński, który zawiera kryptowaluty, stwarza unikalne problemy w kwestii podziału i wyceny, a także możliwości ukrywania środków dzięki technologii blockchain.
Kryptowaluty jako składnik majątku małżeńskiego
W Polsce, majątek nabyty przez małżonków w trakcie trwania małżeństwa uznawany jest za majątek wspólny. Obejmuje to nie tylko tradycyjne aktywa, takie jak nieruchomości czy samochody, ale również aktywa cyfrowe, takie jak kryptowaluty.
Zgodnie z art. 31 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, majątek wspólny małżonków obejmuje zarobki oraz dochody z majątku każdego z małżonków, jak również inne nabyte przez nich w trakcie trwania małżeństwa korzyści majątkowe. Kryptowaluty, jako “korzyści majątkowe”, wchodzą zatem w skład majątku wspólnego.
Wycena kryptowalut
Jednym z głównych problemów w przypadku kryptowalut w sprawach rozwodowych jest ich wycena. Ze względu na dużą zmienność cen, wartość kryptowaluty może znacząco się różnić w zależności od dnia.
Zwykle wycena dokonywana jest na podstawie aktualnej wartości rynkowej kryptowaluty w dniu orzekania o podziale majątku. W Polsce nie ma jednolitego podejścia do tego problemu, ale wiele sądów korzysta z notowań z głównych giełd kryptowalutowych lub serwisów śledzących ceny, takich jak CoinMarketCap.
Ukrywanie i odkrywanie majątku dzięki technologii blockchain
Technologia blockchain, będąca podstawą wielu kryptowalut, zapewnia anonimowość i decentralizację. To oznacza, że identyfikacja właściciela konkretnego adresu portfela kryptowalutowego może być trudna. W praktyce, jednym z wyzwań w sprawach rozwodowych jest odkrycie wszystkich aktywów kryptowalutowych jednego z małżonków.
Chociaż transakcje w blockchainie są transparentne i każdy może je prześledzić, właścicielstwo jest często ukrywane za pomocą różnych adresów portfeli, serwisów mieszających transakcje czy korzystania z kryptowalut zapewniających większą prywatność, takich jak Monero.
W Polsce, w ramach postępowania rozwodowego, małżonkowie mają obowiązek ujawnienia całego swojego majątku. Zatajenie majątku, w tym kryptowalut, może prowadzić do sankcji prawnych. Jednakże, praktyczne wykrycie takiego ukrywania może być trudne.
Przypadki sądowe w Polsce
Chociaż kryptowaluty są stosunkowo nowym zjawiskiem, istnieją już przypadki w Polsce, gdzie sądy musiały się z nimi zmierzyć.
W jednym z wyroków Sądu Okręgowego w Krakowie, sąd musiał ustalić wartość kryptowalut w majątku wspólnym małżonków. Z uwagi na brak jednolitej praktyki wyceny, sąd zdecydował się przyjąć średnią wartość Bitcoina z trzech różnych dni jako reprezentatywną dla okresu rozpatrywanej sprawy.
W innym przypadku, przed Sądem Rejonowym w Warszawie, jedno z małżonków próbowało ukryć część majątku, konwertując go na kryptowaluty i przenosząc na różne portfele. Sąd uznał to za działanie na szkodę wspólnego majątku i przyznał drugiemu małżonkowi odpowiednie odszkodowanie.
Kryptowaluty wprowadzają nowe wyzwania w zakresie prawa rodzinnego w Polsce. Wycena i podział majątku zawierającego kryptowaluty może być skomplikowany, a technologia blockchain daje możliwość ukrywania aktywów. W miarę rozwoju rynku kryptowalut i zwiększania się liczby spraw z nimi związanych, prawo i praktyka sądowa w Polsce prawdopodobnie będą się rozwijać, aby sprostać tym wyzwaniom.